MS Word
Microsoft Word to procesor tekstu firmy Microsoft,
najpopularniejszy obecnie tego typu program na świecie. Pierwotnie stworzony
przez Richarda Brodie dla komputerów PC z systemem DOS w roku 1983. Kolejne
wersje powstawały dla Macintosha (1984), SCO UNIX i Windows (1989).
Pierwotnie samodzielny program, stał się później częścią pakietu biurowego
Microsoft Office. Word zawdzięcza wiele Bravo, pierwszemu z procesorów
tekstu wykorzystujących GUI, opracowanemu przez firmę Xerox PARC. Twórca
Bravo, Charles Simonyi opuścił PARC w 1981 roku i przeniósł się do
Microsoftu. Pierwsze wydanie Worda dla komputerów z DOSem pod koniec 1983
roku nie zostało dobrze przyjęte. Sprzedaż była o wiele niższa niż
konkurencyjnych produktów, takich jak WordPerfect. Popularność zyskała
natomiast wersja dla komputerów Macintosh wydana w roku 1985. Dobrze
przyjęte zostało zwłaszcza drugie duże wydanie, wersja 3.01 z roku 1987
(wersja 3.00 była pełna błędów i szybko została wycofana). Jak inne programy
dla komputerów Macintosh, wersja ta działała w trybie "to co widzisz,
otrzymasz na wydruku" (WYSIWYG). Chociaż MS-DOS jest systemem opartym o
środowisko znakowe, Word był pierwszym procesorem tekstu dla PC-tów, który
pokazywał pewne cechy formatowania, takie jak pogrubienie czy pochylenie
czcionki, bezpośrednio w tekście edytowanym na ekranie. Inne dosowe
procesory tekstu, takie jak WordStar i WordPerfect, używały prostych,
wyłącznie tekstowych metod, gdzie wyróżnienia były pokazywane jako znaczniki
wokół wyróżnionego tekstu, a w najlepszym przypadku używano w tym celu
odmiennych kolorów. Cechą charakterystyczną programu, jak zresztą wszystkich
programów dla systemu DOS, był swoisty zestaw poleceń. Na przykład polecenie
zapisania pliku w Wordzie wywoływane było sekwencją Escape-T-S, a ponieważ
większość sekretarek nauczyła się już do tej pory obsługi WordPerfecta,
firmy niechętnie zmieniały program na konkurencyjny, zawierający niewielką
tylko ilość usprawnień. Pierwsza wersja Worda dla Windows, kosztująca w roku
1989 w 500 dolarów, pokazywała przyszły kierunek rozwoju programu.
Wykorzystano doświadczenia z wersji dla systemu Mac OS: użyto standardowych
poleceń systemu Windows do typowych operacji (jak control-S do zapisywania
pliku). Wraz z wydaniem Windows 3.0 w 1990 roku, sprzedaż zaczęła rosnąć
(Word 1.0 działał znacznie lepiej z Windows 3.0 niż z poprzednimi wersjami
Windows dla procesorów 386 i 286). Wraz z wydaniem wersji 2.0 Worda dla
Windows firma Microsoft zaczęła zdobywać przewagę na rynku procesorów
tekstu. Word nigdy nie miał poważnych rywali na Macintoshach, mimo istnienia
programów takich jak Nisus, które posiadały takie możliwości jak zaznaczanie
niespójnych obszarów, które pojawiło się dopiero w Wordzie 2002 (Office XP)
i pomimo przekonania niektórych użytkowników, że do programu nie wprowadzono
żadnych znaczących poprawek między wersją 3.01 w 1987 i 5.0 w 1991 roku.
Natomiast wielu użytkowników nadal wierzy, że Word 5.1 for Macintosh jest
najlepszym z dotychczas napisanych procesorów tekstu, dzięki jego elegancji,
względnej prostocie użycia i bogatym możliwościom. Za to wersja 6.0 dla
Macintosha, wydana w 1994 roku została po prostu wyszydzona. Była to
pierwsza wersja, w której jądro kodu było identyczne dla Windows i dla
Maków. Często skarżono się, że jest to powolne, niezgrabne bloatware. Wersja
dla Windows, która nastąpiła bezpośrednio po wersji 2.0, również została
oznaczona jako 6.0, żeby ujednolicić nazewnictwo. Kolejne wersje otrzymały
więcej możliwości niż tylko przetwarzanie tekstu. Narzędzie rysowania
pozwala na wykonywanie prostych operacji z zakresu desktop publishing,
takich jak dodawanie grafik do dokument, chociaż specjalizowany program
będzie się niewątpliwie nadawał do tego lepiej. W kolejnych latach dodano
między innymi obsługę wielu użytkowników, porównywanie dokumentów, wsparcie
wielu języków i inne możliwości. Microsoft Word jest obecnie
najpopularniejszym procesorem tekstu, a podstawowy format tworzonych przez
niego plików stał się de facto standardem, który muszą obsługiwać
konkurujące produkty. Filtry eksportu i importu dla tego formatu zostały
wmontowane w wiele procesorów tekstu, takich jak AbiWord czy OpenOffice.
Większa część tej funkcjonalności została osiągnięta przez reverse
engineering, ponieważ dokumentacja formatu jest dostępna jedynie dla
partnerów Microsoftu. W kolejnych wersjach programu format zapisu zmieniał
się zarówno w istotny jak i subtelny sposób. Często formatowanie z nowszych
wersji znika, kiedy dokument otwierany jest w starszym programie, po prostu
dlatego, że ten nie miał jeszcze jego obsługi. Format DOC dla Word 97 został
publicznie udokumentowany przez Microsoft, ale kolejne wersje stały się
dostępne tylko dla partnerów, rządów i instytucji. Plotka w przemyśle
programistycznym głosi, że pewne cechy formatu nie są do końca zrozumiane
nawet przez sam Microsoft. Ostatnio firma ogłosiła, że jej oprogramowanie
biurowe zostanie oparte o format zdefiniowany na podstawie XML. Word 2003
może opcjonalnie obsługiwać XML, przy użyciu publicznie udokumentowanego
schematu zwanego "WordProcessingML" [1], dostępnego we wszystkich odmianach
Word 2003 i zaaprobowanego przez takie instytucje jak rząd Danii (por.
OpenDocument). Odmiana "professional" pozwala na bezpośrednie użycie
schematów innych niż Microsoftowy. Celem napisanej w Javie i dostępnej jako
open-source biblioteki Apache Jakarta POI jest umożliwienie czytania i
zapisu plików w binarnym formacie Worda. Tak jak inne programy z zestawu
Microsoft Office, Worda można w dużym stopniu dopasować przy użyciu
wbudowanego języka makr (pierwotnie był to WordBasic, a poczynając od Worda
97 - Visual Basic for Applications). Jednak cecha ta pozwala również ukrywać
w dokumentach wirusy komputerowe, jak na przykład wirus Melissa. Z tego
powodu, użytkownicy edytora powinni się upewnić, że poziom bezpieczeństwa
ustawili na wysoki (Narzędzia/Makro->Zabezpieczenia). Należy również
zainstalować oprogramowanie antywirusowe. Pierwszym wirusem, o którym
wiadomo że infekował pliki Worda był Concept, dość niegroźny, mający
zademonstrować możliwość istnienia wirusów języka makr. Od lutego 2007 roku
na rynku dostępne jest nowe wydanie programu Word - 2007. Nowa wersja ma
całkowicie zmieniony interfejs - zamiast typowego menu zastosowano Ribbon,
czyli wstążkę. Nowe wydanie ma być bardziej intuicyjne.
Wtecz